Każdy rodzic wie, że rodzicielstwo często trudno pogodzić z pracą. Należy jednak mieć świadomość przysługujących nam z tytułu rodzicielstwa uprawnień. Będąc pracownikiem wcale nie trzeba bowiem rezygnować z rodzicielstwa, ani odwrotnie. Znając przysługujące nam możliwości, problem dotyczący podjęcia zatrudniania bądź nie, powrotu do pracy po urodzeniu dziecka, zakresu powierzanej opieki nad dzieckiem – nie powinien stanowić dla nas najmniejszego problemu. Warto pamiętać, że nic nie daje tyle satysfakcji, co możliwość pogodzenia rodzicielska z pracą zawodową.

Pracownica zatrudniona na umowę o pracę już w okresie ciąży może skorzystać z szeregu uprawnień, które znacznie ułatwią jej przeżycie tego jakże szczególnego czasu. Podstawową zasadą jest to, że kobiety będącej w ciąży nie wolno zatrudniać przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. W takiej sytuacji to na pracodawcy ciąży obowiązek bezzwłocznego przeniesienia pracownicy do odpowiedniej pracy dozwolonej kobietom.

Należy również wiedzieć, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy. Z kolei umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Nie dotyczy to jednak umów o pracę na czas określony zawartych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Innym wymogiem, który powinien być przestrzegany przez pracodawców zatrudniających rodziców jest to, by nie zatrudniać pracownicy w ciąży w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno również bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy. Te same obostrzenia dotyczą pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia.

Istotnym uprawnieniem jest również obowiązek pracodawcy udzielenia pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Ustawodawca przewidział również różnego rodzaju urlopy dla rodziców spodziewających się dzieci, bądź już dzieci wychowujących. Najbardziej popularnym jest urlop macierzyński. Długość tego urlopu uzależniona jest od ilości dzieci urodzonych podczas jednego porodu. W przypadku jednego dziecka – wynosi on 20 tygodni. Warto wiedzieć, że przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jeżeli pracownica nie korzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu.

Bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, przysługuje urlop rodzicielski. Jego wymiar również uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu. W każdym bądź razie, w przypadku urodzenia jednego wynosi on 32 tygodnie. Urlop w takim wymiarze przysługuje obojgu rodzicom i co istotne, oboje rodzice mogą z niego korzystać jednocześnie. Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo w częściach i nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Szczególne uprawnienia przysługują również ojcu dziecka. Pracownik - ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni. Taki urlop może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.

Wśród urlopów przysługujących rodzicom wymienić również należy urlop wychowawczy w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przysługuje on pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 6 miesięcy. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Warto również wiedzieć, że nawet jeśli nie korzystamy z w/w urlopów, to posiadając przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje nam w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.